Gwiazda wśród owoców. Działa przeciwzapalnie, pomaga na wysoki cholesterol

Karambola, inaczej gwiaździsty owoc czy oskomian pospolity, to owoc tropikalny z drzewa karambolowego z rodziny szczawikowatych. Pochodzi z Azji. Gatunek tego drzewa występuje w naturze w Malezji, a także w Indonezji na wyspie Jawa, a poza naturalnymi siedliskami można go spotkać również na innych kontynentach - na terenie Afryki, Australii, Ameryki Południowej i Północnej. Karambolę uprawia się ze względu na pyszne i zdrowe owoce, ale też z powodu pięknie pachnących i pięknie prezentujących się kwiatów.

Karambola po przekrojeniu przypomina kształtem gwiazdę. Ma delikatną, błyszczącą, gładką i cienką skórę o ciemnożółtej barwie (niedojrzały owoc jest ciemnozielony) oraz słodko-kwaśny smak. Porównuje się go do połączenia gruszki, zielonych winogron oraz pomarańczy. W Polsce nie jest popularnym owocem. Jeśli już, to karambolę kojarzy się jako ozdobę, m.in. deserów. W sklepach na terenie naszego kraju bywa dostępna od jesieni do wiosny.

Gwiaździsty owoc zawiera związki korzystne dla ogólnego stanu zdrowia, jednak niektóre osoby powinny go unikać. Sprawdzamy, jaki wpływ na zdrowie ma karambola i komu jest z nią nie po drodze. 

Karambola to niskokaloryczny owoc (jedna średnia karambola, o wadze ok. 100 g, ma ok. 30 kcal), który jest dobrym źródłem kilku składników odżywczych, zwłaszcza witaminy C. 100 g owocu dostarcza ok. 34 mg tego związku. W gwiaździstym owocu znajdziemy również potas, wapń, magnez, fosfor, żelazo, miedź oraz witaminy z grupy B (w tym witaminę B5 i kwas foliowy), a także witaminę A. Karambola to też związki o silnych właściwościach antyoksydacyjnych, m.in. kwas galusowy. Jest ona również dobrym źródłem błonnika pokarmowego (2,8 g w 100 g owocu).

Owoc ten zaliczany jest do owoców o niskim indeksie glikemicznym.

Karambola ma niewiele kalorii, więc stanowi świetny dodatek dla osób na diecie redukcyjnej. Niewielka ilość kalorii nie idzie w parze z niewielką zawartością cennych dla organizmu związków. Jak wspomnieliśmy, karambola to m.in. dobre źródło witaminy C. Witamina C jest antyoksydantem, neutralizuje reaktywne formy tlenu i ich pochodne, uczestniczy w biosyntezie kolagenu, wpływa na wchłanianie żelaza i wapnia, wspiera prawidłową pracę układu odpornościowego. Jeden średni owoc zapewnia ok. 33 proc. dziennego zapotrzebowania na witaminę C.

Karambola jest także doskonałym źródłem ważnych związków roślinnych. Zawiera m.in. kwercetynę, kwas galusowy i epikatechinę, związki o silnych właściwościach przeciwutleniających, które, dostarczane organizmowi, przynoszą różne korzyści. Badania na zwierzętach pokazują, że mogę one m.in. zmniejszać ryzyko stłuszczenia wątroby.

Przeciwutleniacze to ważna broń przeciwko wolnym rodnikom. Nadmiar wolnych rodników może zwiększać ryzyko miażdżycy, nadciśnienia, cukrzycy, astmy, zaćmy, chorób neurodegeneracyjnych i nowotworów, dlatego warzywa i owoce, takie jak karambola, powinny stanowić ważny element każdej diety. Obecność tak wielu substancji bioaktywnych determinuje też silne właściwości przeciwzapalne.

Gwiaździsty owoc obfituje w błonnik - rozpuszczalny i nierozpuszczalny. Błonnik jest ważny dla zdrowia serca (pomaga zmniejszyć stężenie cholesterolu we krwi), ma istotny wpływ na pracę przewodu pokarmowego (wpływa na zwiększone wydzielanie śliny, hormonów przewodu pokarmowego, soków trawiennych, zwiększa gęstość treści pokarmowej, normalizuje tempo pasażu jelitowego, chroni przed zaparciami), a także wspiera odchudzanie (daje uczucie sytości i zmniejsza wartość energetyczną diety). Jeszcze jedno - błonnik zwalnia wchłanianie glukozy, co powoduje zmniejszenie glikemii poposiłkowej i zmniejsza sekrecję insuliny. Może to być mechanizm zapobiegający nadwadze, otyłości i cukrzycy typu 2.

Spożywanie karamboli może prowadzić do obniżenia poziomu "złego" cholesterolu, ale związkom obecnym w owocu przypisuje się również działanie hipotensyjne, czyli obniżające ciśnienie tętnicze krwi. Gwiaździsty owoc nie jest jednak dobrym wyborem m.in. dla osób, które przyjmują leki na nadciśnienie.

Karambola jest owocem polecanym wegetarianom, którzy często mają problem ze zbyt małą ilością żelaza (witamina C, której karambola dostarcza w dużych ilościach, zwiększa wchłanianie żelaza niehemowego).

Z kolei wspomniana już kwercetyna, którą także znajdziemy w owocu, to substancja, która jest odpowiedzialna za hamowanie wydzielania histaminy. Dzięki temu łagodzi objawy alergii.

Są jednak sytuacje, w których lepiej unikać spożywania tego owocu. Tak jest np. w przypadku problemów z nerkami. Wpływa na to m.in. wysoka zawartość kwasu szczawiowego. Wśród przeciwwskazań znajdują się również choroby trzustki.

Na karambolę powinny uważać także osoby przyjmujące leki. Powinny skonsultować się z lekarzem, gdyż związki w nich obecne mogą wpływać na nasilenie lub ograniczenie wchłaniania leku, jego metabolizm i wydalanie z organizmu. Wskazuje się, że ze spożywania owocu powinny całkowicie zrezygnować choćby osoby przyjmujące leki nasercowe i na nadciśnienie.

Karambola zawiera także karamboksynę, która w wysokim stężeniu działa neurotoksycznie. Może powodować m.in. wymioty, dezorientację, zaburzenia świadomości, dlatego nie należy przesadzać ze spożyciem owocu.

Nie zaleca się spożywania karamboli na czczo i w stanie odwodnienia. Z jedzenia tego owocu powinny zrezygnować też kobiety w ciąży.

Ze względu na to, jak się prezentuje, karambola często stanowi jedynie ozdobę różnego rodzaju dań czy napojów, nawet taką, której się nie je. Warto jednak karambolę stosować szerzej. Można ją łączyć z innymi owocami, można dodawać do potraw mięsnych. Można ją spożywać surową wraz ze skórką.

Gwiaździsty owoc sprawdzi się w sałatkach, smoothie, deserach, pieczeniach, curry. Stanowi wyśmienity dodatek do owoców morza, ryb, a także drobiu. Wystarczy podsmażyć ją na maśle albo wrzucić na patelnię grillową. Po obróbce na patelni można ją zetrzeć - będzie stanowić zaskakujący element sosu.

CZYTAJ TAKŻE: 

Najlepsza część arbuza to wcale nie słodki miąższ. Działają przeciwzapalnie, są źródłem białka

Jedz zamiast czerwonych. Czarne maliny mają moc przeciwutleniaczy, wspierają serce i oczy

Owoce, które pomagają w odchudzaniu. Podkręcają metabolizm, przyspieszają spalanie tłuszczu