Rosną w Polsce i są superzdrowe. Zobacz, dlaczego warto jeść kasztany

Dziś na tapet bierzemy kasztany, a dokładnie orzechy jadalnych gatunków kasztanów. Z botanicznego punktu widzenia brązowe, lśniące, lekko spłaszczone kulki są nasionami, które skrywa owoc - zielona, kolczasta torebka. 

Części roślin przeznaczone do przedłużenia gatunku są zwykle bardzo bogate w składniki odżywcze, aby poradziły sobie z wykiełkowaniem (oczwiście jeśli uda im się osiąść na sprzyjającej glebie). Z tego powodu nasiona wielu gatunków często zalicza się do tzw. superfoods. Te same procesy odpowiadają za wysoką zawartość prozdrowotnych składników w kiełkach, ziarnach zbóż, a w świecie zwierząt dobrą analogią będą jajka.

Do spożycia (po uprzednim upieczeniu) nadają się orzechy kasztana jadalnego (Castanea sativa). W Polsce rośnie ich niewiele, "na ziemi niczyjej" można je spotkać głównie przy zachodniej granicy, np. w okolicach Szczecina. Nie należy jednak piec i spożywać rosnących dość powszechnie orzechów kasztanowca pospolitego.

W kasztanach ewolucyjne mechanizmy "wyposażania potomstwa" w pokarm są świetnie widoczne. Według bazy danych o żywności amerykańskiej agencji USDA w 10 średniej wielkości kasztanach (ok. 85 g) znajdziemy:

• 2,7 g białka;
• 1,9 tłuszczu;
• 44,5 g węglowodanów.

Całość przekłada się na nieco ponad 200 kcal w jednej porcji. Ok. 10 proc. wszystkich węglowodanów stanowi błonnik - taka ilość zaspokaja ok. 1/5 dziennego zapotrzebowania na ten składnik.

Wśród minerałów, których zawartość w kasztanach jest istotna dla ludzkiego organizmu, znajdziemy:

• miedź - 47 proc. dziennego zapotrzebowania;
• mangan - 43 proc.
• potas - 11 proc.

W mniejszych ilościach obecne są też fosfor, magnez, cynk, żelazo i wapń. Jeszcze dłuższa jest lista witamin, które dostarczymy w porcji 85 g kasztanów:

• witamina B6 - 25 proc.;
• witamina C - 24 proc.;
• witamina B1 - 17 proc.;
• witamina B11 (kwas foliowy) - 15 proc.;
• witamina B2 - 11 proc.

W kasztanach obecne są też witamina K, E i A, jednak są to niewielkie porcje w porównaniu z dziennym zapotrzebowaniem. Wszystkie wartości zostały określone we upieczonych kasztanach, tak więc ewentualne ubytki w toku obróbki termicznej zostały uwzględnione.

Właściwości zdrowotne kasztanów nie zostały jeszcze w pełni zbadane. Wiele wyników, a także długa lista wartościowych składników odżywczych, pozwalają sądzić, że jedzenie kasztanów może przynieść wiele korzyści zdrowotnych. 

Kasztany jako źródło przeciwutleniaczy

Taki tytuł można nadać niemal każdej potrawie i ich poszczególnym składnikom - w rzeczywistości grupa substancji nazywanych zbiorczo przeciwutleniaczami jest bardzo szeroka. Antyoksydantami są np dość pospolite witaminy: A, E, a przede wszystkim C. W kasztanach jest ich jednak znacznie więcej, m.in. kwas galusowy (kojarzony głównie z herbatą), czy kwas elagowy. Orzechy zawierają też luteinę i zeaksantynę, choć w niedużych ilościach. 

Sumując poszczególne ilości i biorąc pod uwagę różnorodność antyoksydantów, można bezpiecznie przyjąć, że kasztany są świetnym źródłem tego rodzaju substancji. Przeciwutleniacze łagodzą stany zapalne, a przede wszystkim redukują tzw. stres oksydacyjny, który w dłuższej perspektywie może prowadzić do chorób nowotworowych i wielu innych poważnych schorzeń. 

Więcej o ryzyku związanym ze zbyt dużą ilością wolnych rodników przeczytasz w tym artykule.

Duża zawartość błonnika w kasztanach

Około 20 proc. dziennego zapotrzebowania na błonnik zaspokoi zjedzenie niecałych 100 gramów kasztanów (znajdziemy tan około 5 g błonnika). Jeśli ktoś pomyśli, że to niewiele, warto porównać to z innymi produktami, które najczęściej kojarzą się z błonnikiem.

Zdecydowanym liderem są otręby pszenne, zawierające 42,5 g błonnika na 100 g, następna jest fasola czerwona, która zawiera go 25 g, wiórki kokosowe - 21,1 g. Ale już uznawane powszechnie za źródło błonnika jabłka lub pomarańcze mają go tylko 2,4 g w 100 gramach, a seler naciowy - 2 gramy w porównywalnej porcji. 

Kasztany nie są więc najlepszym źródłem błonnika, jednak osoby uczulone na gluten, albo te z problemami gastrycznymi, które zwykle zaogniają warzywa strączkowe lub surowe warzywa i owoce, mogą z powodzeniem niedobory błonnika właśnie kasztanami.

Błonnik to jedna z substancji kluczowych dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego - a więc także dla procesu chudnięcia.

Potencjalne właściwości przeciwnowotworowe kasztanów

Wpływu kasztanów na zdrowie człowieka i potencjał w walce z komórkami rakowymi staje się przedmiotem wielu badań. Jest on bezpośrednio związany z dużą zawartością antyoksydantów, którą opisywaliśmy powyżej.

Szereg badań przeprowadzonych w ostatniej dekadzie wykazał skuteczność ekstraktu z kasztana w walce z nowotworami w eksperymentach in vitro. Jedno z nich powstało w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa-PIB w Puławach. Ekstrakt wykazywał destrukcyjne działanie na komórki nowotworów prostaty i okrężnicy. W polskim badaniu można też znaleźć informacje o komórkach raka piersi.

Potrzeba zdecydowanie większej liczby badań, szczególnie tych prowadzonych na żywych organizmach, jednak eksperymenty w szkle laboratoryjnym pozwalają potrzeć na te próby z nadzieją i dużym zainteresowaniem. 

Na koniec trzeba wspomnieć, że właściwości prozdrowotne przypisuje się nie tylko pieczonym orzechom.

W sklepach zielarskich, ale także w aptekach można nabyć wyciąg z kasztanowca w kapsułkach, w płynie, a także suszone kwiaty do parzenia czy krople. Część z nich jest przeznaczona do spożycia, jako suplement diety, inne stosuje się na skórę.

Maści, żele i ekstrakty z wyciągiem z kasztanowca wykazują działanie przeciwzapalne, stosuje się je przy drobnych oparzeniach i siniakach. Przede wszystkim poleca się je jednak przy leczeniu zachowawczym żylaków, w tym hemoroidów. 

Takie produkty uchodzą za wyjątkowo bezpieczne, rzadko zdarzają się reakcje alergiczne. Jednocześnie wiele osób donosi o skuteczności takiej terapii. 

Źródła: www.mp.pl/pacjent/dieta/lista/77037,ktore-produkty-zywnosciowe-zawieraja-blonnik; www.pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28363853/; www.fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170190/nutrients; www.healthline.com/nutrition/chestnuts-benefits#8.-Potential-anti-tumor-properties

Czytaj także:

W PRL-u była w każdej apteczce. Wyleczy skórę i pokona zmarszczki za grosze

Zmiksuj trzy składniki, a nie dasz się chorobom. Shot na odporność i metabolizm

Na co działa picie aloesu? Stosuj przeciwzapalnie, antycukrzycowo i na odporność

Zobacz też: