Jest ich dużo i są za darmo. Badania, które warto zrobić po 50. roku życia
W pewnym wieku trzeba trzymać rękę na pulsie, dosłownie i w przenośni. Po 50. roku życia warto wykonać pakiet badań. W ten sposób można wykryć wiele schorzeń w bardzo wczesnej fazie, co pozwoli skutecznie je leczyć i zapobiegnie groźnym powikłaniom. Dobrze też sprawdzić, jak organizm radzi sobie z przyswajaniem ważnych dla niego składników. Jakie badania dla osób po 50. roku życia są darmowe? Które zleci lekarz rodzinny, a które specjalista? Wyjaśniamy.
Warto regularnie kontrolować organizm, by zawczasu zapobiec rozwojowi chorób związanych z wiekiem. Po 50. roku życia normą powinno być wykonywanie raz w roku podstawowych badań krwi. Osoby 50+ muszą kontrolować też:
- poziom cukru (glukoza na czczo);
- poziom cholesterolu;
- ciśnienie;
- pracę serca (EKG);
- stan wątroby, zwłaszcza pod kątem wirusowego zapalenia wątroby (ALAT, AspAT, bilirubina);
- stan jelita grubego, by wykluczyć raka (kolonoskopia);
- stan skóry, by wykluczyć częste u osób starszych nowotwory skóry;
- gęstość kości, która pomaga zdiagnozować osteoporozę;
- wzrok i słuch.
Dodatkowo kobiety raz w roku powinny poddać się mammografii i cytologii. W czasie menopauzy warto też kontrolować poziom hormonów. Natomiast mężczyźni po 50. roku życia do pakietu obowiązkowych badań powinni włączyć określanie poziomu PSA, które pozwoli na wczesne wykrycie raka prostaty.
Badania osób po 50. roku życia lepiej poprzedzić wywiadem medycznym, przeprowadzanym przez lekarza. Pozwoli to dołączyć do pakietu badań również te, które są związane z chorobami w rodzinie czy stylem życia.
Wprawdzie nie ma czegoś takiego jak oficjalny pakiet darmowych badań dla kobiet po 50. roku życia, ale lekarz rodzinny może na większość badań wypisać skierowanie. Lista samych badań krwi jest całkiem spora:
- morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi, morfologia krwi obwodowej ze wzorem odsetkowym oraz płytkami krwi;
- retikulocyty;
- OB;
- potas, sód, magnez, wapń zjonizowany, żelazo, żelazo z całkowitą zdolnością wiązania (TIBC);
- stężenie transferryny i hemoglobiny glikowanej (HbA1c);
- mocznik, glukoza, kreatynina, test obciążenia glukozą (OGTT);
- białko całkowite, proteinogram, białko C-reaktywne (CRP), albumina;
- kwas moczowy;
- cholesterol całkowity, cholesterol HDL i LDL;
- trójglicerydy (TG);
- bilirubina całkowita i bezpośrednia;
- fosfataza alkaliczna (ALP);
- aminotransferaza asparaginianowa (AST), aminotransferaza alaninowa (ALT);
- gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP);
- amylaza;
- kinaza kreatynowa (CK), fosfataza kwaśna całkowita (ACP);
- czynnik reumatoidalny (RF);
- miano antystreptolizyn O (ASO);
- hormon tyreotropowy (TSH);
- antygen HBs-AgHBs;
- VDRL;
- FT3, FT4;
- wskaźnik protrombinowy (INR) i czas kaolinowo-kefalinowy (APTT), fibrynogen.
Ponadto lekarz może zlecić osobie po 50. roku życia darmowe badania moczu, kału, badania mikrobiologiczne (posiewy i wymazy) oraz RTG, USG i EKG.
W przypadku kobiet ważna jest również cytologia. To badanie pozwala na wczesne wykrycie raka szyjki macicy. Równie ważna jest mammografia, która jest bezpłatna i nie trzeba na nią mieć skierowania.
Czytaj także: Kolonoskopia? Tych produktów nie jedz przez tydzień przed badaniem
W rodzinnej przychodni otrzymamy też skierowanie na takie badania jak gastroskopia, kolonoskopia, spirometria i tomografia komputerowa płuc. Wszystkie je można wykonać na NFZ w placówkach, które podpisały umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Wszelkie inne badania zlecają już lekarze specjaliści, do których skierowanie wystawia lekarz rodzinny. Warto pamiętać, że do ginekologa, onkologa, psychiatry, dentysty oraz do wenerologa można się udać bez skierowania.
Mężczyznom lekarz rodzinny może wystawić skierowanie na te same badania co kobietom. Oczywiście w ich przypadku nie ma mowy o mammografii i cytologii. Za to mężczyzna po 50. roku życia powinien regularnie wykonywać badania jąder samodzielnie, a raz w roku u lekarza.
To samo dotyczy kontroli stanu prostaty. Pomoże w tym oznaczenie poziomu PSA. Na to badanie skierowanie wypisuje lekarz rodzinny.
Warto przypomnieć, że przewidziano darmowy pakiet badań profilaktycznych dla osób po czterdziestce, czyli również dla tych, którzy ukończyli 50 lat. Nazywa się on "Profilaktyka 40 PLUS". Program potrwa do końca 2023 roku. Można z niego skorzystać jednorazowo, więc jeśli ktoś tego nie zrobił do tej pory, jest jeszcze szansa, aby na taki pakiet się załapać. Wystarczy zalogować się do Portalu Pacjenta i wypełnić krótką ankietę. Na jej podstawie system wystawi automatycznie skierowanie na darmowe badania.
CZYTAJ TEŻ:
Morfologia a morfologia z rozmazem. Czym różnią się te badania?
Jaki poziom cholesterolu jest za wysoki? Tak odczytasz wyniki lipidogramu
